W przypadku, gdy w dniu ogłoszenia upadłości małżonka pomiędzy nim i współmałżonkiem istnieje wspólność majątkowa, z tym dniem (czyli z dniem wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości) wspólność zostaje zastąpiona rozdzielnością majątkową. Rozdzielność powstaje z mocy prawa, jest przymusowa i nie zależy od woli małżonków. Ustanie ona w przypadku umorzenia, uchylenia lub ukończenia postępowania upadłościowego i wówczas pomiędzy małżonkami ponownie zaistnieje wspólność majątkowa.

Z momentem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków cały majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny. Zarząd tym majątkiem (jako składnikiem masy upadłości) obejmuje syndyk i tylko on może dokonywać jakichkolwiek czynności, które tego majątku dotyczą, przy czym syndyk będzie dążył przede wszystkim do jego zbycia, po to aby uzyskać środki pieniężne na zaspokojenie wierzycieli upadłego. Wyjątkiem są przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, choćby były objęte majątkową wspólnością małżeńską, o ile zostały nabyte do majątku wspólnego wcześniej niż na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. 

Jedynym narzędziem, z którego może skorzystać małżonek upadłego w celu odzyskania należności z tytułu przysługującego mu udziału w majątku wspólnym, jest zgłoszenie wierzytelności sędziemu-komisarzowi w postępowaniu upadłościowym. Oznacza to, że sytuacja małżonka upadłego jest w zasadzie porównywalna do sytuacji pozostałych wierzycieli upadłego. Niestety zgłoszona wierzytelność małżonka upadłego podlega zaliczeniu  do drugiej kategorii wierzytelności, co może oznaczać, że nie zostanie ona zaspokojona w żadnej części, bowiem zgodnie z zasadami prawa upadłościowego najpierw z funduszów masy upadłości (obejmujących również środki uzyskane przez syndyka ze zbycia majątku wspólnego) muszą zostać zaspokojone w całości wierzytelności z jednej kategorii, aby można było rozpocząć zaspokajanie wierzytelności z kolejnej kategorii. Jest zatem prawdopodobne (i najczęściej tak się zdarza), że fundusze masy upadłości zostaną w całości wyczerpane na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, zobowiązań masy upadłości oraz należności alimentacyjnych (które mają pierwszeństwo przed pozostałymi należnościami) oraz na zaspokojenie wierzytelności należących do kategorii pierwszej.