Prawo upadłościowe naprawdę źle traktuje małżonka osoby, której upadłość ogłaszono, czyli upadłego.

Jeśli w małżeństwie upadłego obowiązuje wspólność,  ogłoszenie upadłości wiąże się dolegliwymi skutkami dla jego małżonka.

Wynikają one  przede wszystkim z treści art. 124 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe o następującej treści: 

Art. 124. 
1. Z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, o której mowa w art. 53 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359). Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.
2. (uchylony).
3. Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność syndykowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.
4. Domniemywa się, że majątek wspólny powstały w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego został nabyty ze środków pochodzących z dochodów tego przedsiębiorstwa.
5. Do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, choćby były objęte majątkową wspólnością małżeńską, z wyjątkiem przedmiotów majątkowych nabytych do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Niekorzystane skutki to:

• Mieszkanie czy dom służący rodzinie zostanie sprzedany przez syndyka, ponieważ cały majątek objęty wspólnością wchodzi do masy.
• Dokonanie podziału majątku nie będzie możliwe, a po wartość swojego udziału (w pieniadzu) w majątku wspólnym małżonek upadłego będzie musiał ustawić się w kolejkę do masy upadłości razem z innymi wierzycielami.  Małżonek upadłego nie będzie miał żadnej preferencji w możliwości zaspokojenia się. Jeśli majątek będzie mały a wierzycieli wielu, może nie dostać nic.
• Jeśli kupno mieszkania zostało sfinansowane z majątku osobistego małżonka dłużnika, to będzie on zmuszony do udowodnienia tego przed sądem upadłościowym; tak działa domniemanie, że majątek wspólny nabyty w trakcie prowadzenia przedsiebiorstwa upadłego został nabyty za środki z dochodów z tego przedsiębiorstwa.    
• W upadłości konsumenckiej jeśli syndyk sprzeda mieszkanie, to z tej kwoty wydzieli tylko dla upadłego środki na wydatki mieszkaniowe, które dają szansę na pokrycie kosztów wynajmu przez pewien czas. Jeśli małżeństwo upadłego rozpadnie się, to małżonek upadłego może nie mieć żadnego miejsca do zamieszkania.

ROZDZIELNOŚĆ NIE ZAWSZE OCHRONI MAŁŻONKA 

Myślicie, że przed niekorzystnymi skutkami ochroni rozdzielność ? Niekoniecznie, ponieważ istotna jest data jej ustanowienia. Jeśli małżonkowie ustanowią rozdzielność w umowie wcześniej niż na dwa lata przed upadłością, zapobiegną negatywnym skutkom upadłości dla majątku wspólnego. Jeśli później, to już nie. W dodatku, jeśli po zbyt później rozdzielności, dokonany zostanie także podział majątku wspólnego, to niestety nie będzie on honorowany przez syndyka. Z tego powodu, jeśli wskutek podziału małżonek otrzyma majątek, to syndyk masy upadłości zażąda jego zwrotu do masy.

Takie wnioski płyną z treści art. 126 Prawa upadłościowego 

Art. 126. 
1. Ustanowienie rozdzielności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, gdy umową majątkową ograniczono wspólność majątkową.

BYŁY MAŁŻONEK W TROCHĘ LEPSZEJ SYTUACJI 

W lepszej sytuacji może być były małżonek upadłego. Jeśli w chwili upadłości upadły był już rozwiedziony, lecz nie doszło jeszcze do podziału majątku objętego wspólnością, to istnieje możliwość przeprowadzenia podziału majątku z udziałem syndyka, jeśli spełnione były warunki dotyczące upływu czasu. Podział  będzie możliwy tylko, gdy od rozwodu do upadłości upłynął przynajmniej rok, a pozew rozwodowy został złożony co najmniej 2 lata przed upadłością.

Podobnie będzie, gdy do ustanowienia rozdzielności dojdzie wskutek pozwu.

Niestety troska o zabezpieczenie majątku zaczyna się najczęściej, dopiero gdy pojawiają się kłopoty finansowe.

Gdy upadłość jest już faktem, to  za późno jest na zapobieganie.