Czy wystarczy samo oświadczenie?

To pytanie słyszę bardzo często.  Dobrze, jeśli jest stawiane.

Równie często spotykam się bowiem z przekonaniem, że o nabyciu najczęściej nieruchomości do majątku osobistego przesądza oświadczenie, byleby było składane w akcie notarialnym.  

Wg takiego poglądu, wystarczające miałoby być, że kupujący oświadcza sprzedającemu i wobec notariusza, że mieszkanie kupuje za środki z majątku osobistego i nabywa je do majątku osobistego.

To tak jednak nie działa.

W obowiązującym systemie prawa rodzinnego można przyjąć domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.), że przedmioty nabyte w trakcie wspólności małżeńskiej przez jednego z małżonków, zostały nabyte z majątku dorobkowego i na rzecz małżeńskiej wspólności majątkowej.  Natomiast nabycie z majątku osobistego nie może wynikać tylko z oświadczenia małżonka dokonującego transakcji, ale z całokształtu tego nabycia. Takiej treści tezę zawarł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 lutego 2003 r.  w sprawie o syg. akt IV CKN 1721/00.

Nie może wynikać z samego oświadczenia?  Co zatem jest jeszcze ważne?  

Przede wszystkim małżonek, który ma dokonać nabycia do majątku osobistego, musi rzeczywiście posiadać majątek osobisty, który posłuży mu do finasowania kupna.

Powinien także być w stanie udowodnić posiadanie majątku osobistego przed sądem. To bardzo ważne, ponieważ domniemanie, że przedmioty nabyte w trakcie wspólności przez jednego z małżonków, zostały nabyte z majątku dorobkowego i na rzecz małżeńskiej wspólności majątkowej, sprawia, że dowód nabycia za środki z majątku osobistego obciąża tego małżonka, który twierdzi, że dokonał nabycia do majątku osobistego.  

Warto dodać, że sam fakt, że po stronie nabywcy do aktu staje tylko jeden z małżonków, nie jest przeszkodą do tego, aby nabycie nastąpiło do majątku wspólnego. Wystarczające, że nabywającym będzie jeden z małżonków. Taki wniosek wynika z postanowienia art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Art.  31.  §  1. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.